Z dniem 1stycznia 2016 r. do katalogu świadczeń rodzinnych zostało dodane świadczenie rodzicielskie. Przysługuje ono niezależnie od dochodu rodziny, codo zasady, w wysokości 1.000 zł miesięcznie. Mogą się o nie ubiegać rodzice i opiekunowie dzieci, którzy nie posiadają uprawnień do zasiłku macierzyńskiego lub stosownego uposażenia z tytułu urodzenia lub przyjęcia dziecka na wychowanie.

Zasady ustalania uprawnień do świadczenia rodzicielskiego zostały określone w art. 17c dodanym z dniem 1 stycznia 2016 r.do ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Mogą z niego korzystać zarówno obywatele polscy, jak i cudzoziemcy,o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje odpowiednio:

  • matce dziecka lub
     
  • ojcu dziecka, w przypadku:
     
    • skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej
      14 tygodni od dnia urodzenia dziecka,
       
    • śmierci matki dziecka lub
       
    • porzucenia dziecka przez matkę.

Przyznawane jest również:

  • opiekunowi faktycznemu dziecka,
     
  • rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej,
     
  • osobie, która przysposobiła dziecko,w razie objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia lub w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – 10. roku życia.

Ograniczenie w prawie do świadczenia

Świadczenie rodzicielskie przysługuje,niezależnie od dochodów rodziny, co do zasady, w wysokości 1.000 zł miesięcznie. W przypadku urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą świadczenia(tj. 1.000 zł) a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc ustala się z zaokrągleniem do 10 groszy w górę, poprzez podzielenie kwoty świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu i pomnożenie otrzymanej wartości przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje.

W tym samym czasie osobie uprawnionej przysługuje tylko jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci. Ponadto, aby mogło być ono pobierane, nie może zajść żadna z okoliczności wymienionych w art. 17c ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych (patrz ramka).

Natomiast w razie zbiegu uprawnień do świadczenia rodzicielskiego z prawem do:

  • świadczenia pielęgnacyjnego lub
     
  • specjalnego zasiłku opiekuńczego albo
     
  • dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego lub też
     
  • zasiłku dla opiekuna,

przysługuje tylko jedno z tych świadczeń, wybrane przez osobę uprawnioną.

Uprawnienia do świadczenia rodzicielskiego ustalane są na wniosek osoby zainteresowanej. Należy go złożyć w organie właściwym do realizacji świadczeń rodzinnych, tj. w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej,najlepiej w terminie 3 miesięcy, licząc odpowiednio od dnia:

  • urodzenia lub przysposobienia/objęcia opieką dziecka lub
     
  • skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, śmierci matki dziecka lub porzucenia dziecka przez matkę – gdy o świadczenie ubiega się ojciec dziecka albo
     
  • 1 stycznia 2016 r. – jeśli dziecko urodziło się lub zastało przysposobione/objęte opieką przed tą datą.

Jeśli termin ten zostanie przekroczony, prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, pod warunkiem, że nie upłynął jeszcze okres, za który świadczenie to przysługuje.

Forma załatwienia

Decyzja administracyjna o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia rodzicielskiego.